از روزی که آتش جهنم خلق شد، میکائیل نخندیده است

ملا محمدعلی مجتهد، معروف به مرحوم آیت‌الله احمد مجتهدی تهرانی از علمای بنام تهران بود که سال 86 بدرود حیات گفت، اما سخنرانی‌ها و پندهای عرفانی و اخلاقی وی به یادگار مانده است و می‌توانیم هر چند به صورت مجازی هم که شده پای درس این استاد اخلاق تلمذ کنیم.

آیت‌الله مجتهدی رابطه خوبی با طلاب داشت، طوری که فضای گرم و صمیمی بر حوزه علمیه‌شان حاکم بود. این استاد برجسته اخلاقی، مباحث را چنان رسا ارائه می‌‌داد که بر دل می‌‌نشست؛ به طوری که حتی هم ‌اکنون نیز نشستن پای صحبت و کلاس اخلاق ایشان خالی از لطف نیست. 

جهنم مظهر قهر و غضب الهی

پس همانطور که بهشت مخلوق خداوند است . جهنم هم مخلوق اوست . و این برداشت همان برداشت ناب توحیدی است که نقطه مقابل برداشت شرک آلود محسوب است که آفرینش شر را به اهریمن و آفرینش خیر را به اهورا مزدا نسبت می دهد . نکته مهمی که درباره آفرینش بهشت و جهنم باید خاطر نشان کرد این است که : آفرینش بهشت ، اصل است و آفرینش جهنم فرع . اولی ذاتی است و دومی ، عارضی ، زیرا اساس آفرینش وجود مطلق است و از وجود مطلق جز خیر سر نمی زند و شر هم از خیر سرچشمه نمی گیرد . شر آنجا تولید می شود که خیر حضور ندارد . به عبارت روشن تر ، خیر وجودی است و شر عدمی . مقصود از عدمی بودن شر ، این نیست که شر مطلقا وجود ندارد ، وجود دارد اما وجودش ناشی از عدم الخیر است . آنجا که باید خیر باشد ، اما بنابر عللی حضور ندارد ، حالت و وضعیتی بوجود می آید که " شر " نامیده می شود . به عنوان مثال ، " علم " کمال است و وجود ، و لذا منشا خیر است . اما جهل ( نبود علم ) نقص است و عدم ( عدم العلم ) ، و لذا منشا بسیاری از حرکات و رفتارهای نابهجار و مخرب می شود . 

نام ها و صفات جهنم

(( النار )) : و قالوا لن تمسنا النار الا ایاما معدوده ( بقره 8. ) و ( یهود گفتند : آتش جهنم جز روزهای معدودی به ما نخواهد رسید .

(( اشد العذاب )) : و یوم القیامه یردون الی اشد العذاب و ما الله بغافل عما تعملون . ( بقره ، 85 ) و در روز قیامت ( قوم فرعون ) به شدیدترین عذاب گرفتار خواهند شد و خداوند از آنچه می کنید ، غافل نیست .

(( عذاب مهین )) : و للکافرین عذاب مهین . ( بقره ، 9. ) و برای کافرین عذاب خوار کننده ای فراهم شده است .

(( عذاب الیم )) : و للکافرین عذاب الیم ( بقره ، 1.4 ) و برای کافران عذاب دردناکی فراهم شده است .

(( عذاب عظیم )) : و لهم فی الاخره عذاب عظیم . ( بقره ، 114 ) و برای آنها ( کافران ) عذاب بزرگی فراهم شده است .

(( عذاب النار )) : و من کفر فامتعه قلیلا ثم اضطره الی عذاب النار و بئس المصیر . ( بقره ، 126 ) . و کسی که کافر شود مقدار ناچیزی او را ( در دنیا ) بهره مند می سازیم آنگاه او را به عذاب آتش دچار می کنیم و آنجا بد جایگاهی است .