تفسیر حروف ابجد

عثمان بن عفان از پیامبر اکرم پرسید: تفسیر حروف ابجد چیست ؟
پیامبر فرمود:  تفسیر ابجد را بیاموزید، زیرا در آن نکات عجیبى است . واى بر عالمى که پیوسته با این حروف سر و کار دارد، و تفسیر آنها را نداند. سپس آنها را به این ترتیب تفسیر نمود:
الف - آلاء اللّه ، حرف من اسمائه الف نشانه نعمتهاى الهى و حرفى از نامهاى الهى است .
ب - بهجة اللّه باء اشاره به بهجت خداوند دارد.
ج - جنة اللّه و جمال اللّه و جلال اللّه جیم نشانه جنان و جمال و جلال است .
د - دین اللّه ، دال اشاره به دین خدا یا جزاء الهى است .
ه - ‍ هاویة فویل لمن هوى فى النار هاء نشانه جهنم است ، واى بر کسى که در آتش دوزخ بیفتد.
و - ویل لاهل النار، واى بر حال اهل دوزخ .
ز - زاویة اللّه فى النار یعنى زوایاى جهنم .

ح - حطوط الخطایا عن المستغفرین فى لیلة القدر و مانزل به جبرئیل مع الملئکة الى مطلع الفجر
حاء نشانه ریزش گناهان توبه کنندکان در شب قدر است ، همان شبى که جبرئیل با فرشتگان تا سپیده دم بر زمین فرود مى آیند.
ط - طوبى لهم و حسن مآب
درخت طوبى از آن استغفار کنندگان است و سر انجام خوشى دارند. طوبى درختى است در بهشت که شاخه هاى آن از پشت دیوار باغ بهشت پیدا است و میوه فراوان دارد.
ى - یداللّه فوق خلقه سبحانه و تعالى عما یشرکون یا اشاره به قدرت برتر خداوند است .
ک - کلام اللّه لا تبدیل لکلمات اللّه و لن تجد من دونه ملتحدا
کاف اشاره به کلام خدا است . که در کلمات او تبدیل و تغییرى نیست ، و پناهى ، جز او نمى یابى .
ل - المام اهل الجنة بینهم فى الزیارة و التحیة و السلام و تلاوم اهل النار فیما بینهم
لام اشاره است به دید و بازدیدهاى اهل بهشت از یکدیگر و سرزنش دوزخیان بر همدیگر.
م - ملک اللّه الذى لا یزول و دوام اللّه الذى لایفنى
میم نشانه بقاء و دوام سلطنت الهى است .
ن - والنون و القلم و ما یسطرون ، فالقلم قلم من نور و کتاب من نور فى لوح محفوظ یشهده المقربون و کفى بالله شهیدا
نون اشاره است به نون و قلم و آنچه مى نگارند، قلم قلمى از نور است و کتاب نیز کتاب نور است که در لوحى محفوظ است و فرشتگان مقرب درگاه الهى نزد آن شاهد و حاضرند، و گواهى و شهادت خداوند به تنهائى کافى است .
سعفص وقرشت مانند ابجد، هوز، حطى ، کلمن تمام حروف آن بیان نشده است .
حضرت طبق روایت فرمود:
اماسعفص فالصاد صاع بصاع یعنى الجزاء بالجزاء کماتدین تدان ، ان اللّه لا یرید ظلما للعباد.
صاد - اشاره به اینستکه پاداش در مقابل پاداش است . هر طور تو با دیگران معامله کنى و پاداش آنان را بدهى ، خداوند هم همانطور با تو معامله مى کند و پاداش مى دهد. خداوند به بندگان ستم نخواهد کرد.
و اما قرشت یعنى قرشهم فحشرهم و نشرهم الى یوم القیامة فقضى بینهم بالحق و هم لایظلمون .
قرشت اشاره به آنست که خداوند مردم را پس از مرگ زنده ، و همه را جمع مى کند و به حساب آنان رسیدگى ، و به حق و عدالت بین آنها قضاوت مى شود، و آنان مورد ظلم و ستم واقع نخواهند شد.